Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) yayımladığı yeni rapor, yapay zekâya olan küresel ilginin enerji tüketimini dramatik şekilde artıracağını ortaya koydu. Ancak uzmanlar, bu artışın iklim krizine sanıldığı kadar büyük bir tehdit oluşturmadığını, hatta doğru stratejilerle bir fırsata dönüştürülebileceğini vurguluyor.
IEA’ya göre, özellikle veri merkezleri kaynaklı elektrik talebi önümüzdeki yıllarda hızla artacak. Yapay zekâ uygulamaları için özel olarak inşa edilen yeni nesil veri merkezleri, bu artışın başlıca sebebi olacak.
Veri Merkezlerinin Elektrik Tüketimi 2030’a Kadar Dört Kat Artabilir
Rapora göre yalnızca ABD’de, 2030 yılı itibarıyla yapay zekâ temelli veri işleme faaliyetleri, çelik, çimento ve kimya gibi enerji yoğun endüstrilerin toplam tüketiminden daha fazla elektrik harcayacak. Küresel ölçekte ise veri merkezlerinin elektrik ihtiyacının 2030’a kadar en az iki kat artacağı öngörülüyor.
Halihazırda ortalama bir veri merkezinin 100 bin konutun tüketimine eşdeğer elektrik harcadığı, yapımı süren bazı yeni tesislerin ise bunun 20 katına ulaşabileceği belirtiliyor.
“Yapay Zekâ İklim İçin Bir Şans Olabilir”
IEA Başkanı Fatih Birol, yapay zekânın yükselişini, enerji sektörünün içinden geçtiği teknolojik dönüşümün en kritik halkalarından biri olarak değerlendirdi. Birol, “Yapay zekâ güçlü bir araç ama etkisi, onu nasıl kullandığınıza bağlı” diyerek, doğru kullanıldığında yapay zekânın iklim dostu çözümler üretebileceğini savundu.
Raporda, yapay zekânın artan enerji tüketimine rağmen; enerji verimliliği, akıllı şebeke yönetimi, yenilenebilir enerji kaynaklarının entegrasyonu ve kamu hizmetlerinin optimizasyonu gibi konularda önemli katkılar sağlayabileceği vurgulandı.
Enerji Sistemleri Yapay Zekâya Uyumlu Hale Getirilmeli
Günümüzde elektrik altyapılarının çoğu, merkezi fosil yakıt santrallerine göre tasarlanmış durumda. Rüzgâr ve güneş gibi yenilenebilir kaynakların değişken üretim yapısı, sistemin yönetimini zorlaştırıyor. Yapay zekâ, bu değişkenliği dengelemek adına şebeke yönetiminde verimlilik ve esneklik sağlayabilir.
Ayrıca sanayi üretimi, şehircilik, ulaşım sistemleri, sürücüsüz araç teknolojileri ve altyapı güvenliği gibi alanlarda da yapay zekâ destekli çözümler, sürdürülebilirlik açısından önemli katkılar sunuyor.
Politikalar Yetersiz Kalırsa Risk Büyüyor
IEA uzmanlarına göre, yapay zekâ temelli enerji talebindeki artış, gerekli politika müdahaleleri yapılmadığı takdirde çevresel açıdan ciddi yükler getirebilir. Özellikle ABD’de bazı kömür santrallerinin yeniden devreye alınma ihtimali bu kaygıları artırıyor.
Ayrıca, yüksek soğutma suyu ihtiyacı olan yapay zekâ veri merkezleri, su kıtlığı yaşayan bölgelerde yeni krizlerin tetikleyicisi olabilir.
Avrupa’dan Eleştiri: Somut Çözüm Yerine Lobi Mesajı mı?
Avrupa Parlamentosu Yeşiller Grubu üyesi ve Lüksemburg’un eski enerji bakanı Claude Turmes, IEA’nın raporunu eleştirerek, ajansın hükümetlere yeterli çözüm sunmadığını ve teknoloji şirketleriyle eski ABD yönetimine “jest” yaptığını iddia etti.
Turmes’e göre, gerçek çözüm için enerji politikalarının daha güçlü yönlendirmelere ihtiyacı var. IEA’nın uyarılarına rağmen harekete geçilmezse, verimlilik kazanımlarının boşa gitmesi ve çevresel hedeflerin sekteye uğraması kaçınılmaz olabilir.
2284